Morskie Oko odwiedzam za każdym razem, gdy jestem w Zakopanem. Widziałem je o każdej porze roku. Wiosną jest urokliwe, gdy przyroda budzi się do życia i topnieją lody, latem przy pięknej pogodzie zachwyca kolorem wody i otaczającą je zelenią, jesienią nastraja nostalgią, a zimą wprowadza w bajkowy nastrój ośnieżonych wokół szczytów i zamarzniętą taflą, po której można spacerować. Polecam wybrać się do Morskiego Oka piechotą. Z Zakopanego turystów dowożą busy do Palenicy, skąd do Morskiego Oka jest jeszcze 9 kilometrów. Można je przebyć albo piechotą, albo dorożką lub saniami, w zależności od pory roku. Przyznam, że kilka razy szedłem na piechotę, co zajmuje jakieś 2,5 godziny, ale również kilka razy skorzystałem z usługb górali, wożacych turystów bryczkami lub saniami. Przejazd do Morskiego Oka kosztuje 50 zł od osoby, a zjazd 30 zł (różnicę górale tłumaczą tym, że z powrotem konie mniej się męczą). Rozumiem, że wtedy koniom trzeba mnej zapłacić! Takie stawki wynegocjowli sobie górale z końmi. I kto nie chce iść musi płacić. W schronisku nad Morskim Okiem zawsze zamwiam placki ziemniaczane bez żadnych dodatków. Są pyszne, i w takim miejscu, to chyba najbezpieczniejsze danie. Nie polecam kotleta mielonego z ziemniakami i surówką! Za to grzane wino jaknajabrdziej. Proponuję odrazu wziąć dwie szkalneczki. Gorące winko dobrze wszystkim zrobi po przebytej drodze w tę i z powrotem. Jeszcze kilka pamiątkowych fotek z nad Morskiego Oka, i trzeba wracać. Scenariusz ten sam co w tę stronę - albo na piechotę, albo w konie za 30 złotych. Po zjechaniu do Palenicy czekają już górale z busami, które odwiozą wszystkich do centrum Zakopanego.
Morskie Oko (słow. Morské oko) – największe jezioro w Tatrach, położone w Dolinie Rybiego Potoku u stóp Mięguszowieckich Szczytów, na wysokości 1395 m.
Jest to jezioro pochodzenia polodowcowego o charakterze karowo-morenowym. Morskie Oko ma powierzchnię 34,93 ha, długość ok. 862 m, szerokość ok. 566 m, a w najgłębszym miejscu osiąga 50,8 m. Dno zasłane jest przy brzegach głazami, ku środkowi żwirem. Wokół jeziora rosną okazałe limby. Przejrzystość wody wynosi 12 m. Występują wyraźnie oddzielone warstwy wody, tzw. termokliny. Pomiar przeprowadzony 2 sierpnia 1937 wykazał, że dobrze wymieszana przez falowanie górna warstwa wody miała grubość tylko 3 m i temperaturę 12,1 °C. Do głębokości 10 m temperatura spadała prawie o 1 °C/m, od 10 do 20 m dużo mniej (ok. 0,25 °C/m). Poniżej 20 m, aż do dna, temperatura była już stała (ok. 4 °C). Jezioro zamarza w listopadzie, taje w maju–lipcu, jednak istnieją duże różnice w poszczególnych latach. Np. w zimie 1950/51 Morskie Oko zamarzło dopiero w styczniu, a stajało już w marcu.
Morskie Oko dawniej nazywano Rybim Jeziorem lub Rybim Stawem, gdyż należy do nielicznych zarybionych w sposób naturalny jezior tatrzańskich. Żyją w nim pstrągi. Zasilane jest dwoma stałymi potokami: Czarnostawiańskim Potokiem, spływającym kaskadami Czarnostawiańskiej Siklawy oraz Mnichowym Potokiem, tworzącym Dwoistą Siklawę. Do jeziora wpada także kilka cieków okresowych, m.in. z Szerokiego i Marchwicznego Żlebu. Ze stawu wypływa Rybi Potok, rozlewający się w początkowym odcinku w kilka Rybich Stawków: Małe Morskie Oko, Żabie Oko, Małe Żabie Oko.
Na morenie zamykającej jezioro od północy stoi schronisko PTTK. Położone na wysokości 1405 m n.p.m. należy do najstarszych i najpiękniejszych schronisk tatrzańskich. Nazwane zostało imieniem Stanisława Staszica, który w roku 1805 badał jezioro. Obok, przy końcu drogi, po lewej stronie znajduje się Stare Schronisko, które pierwotnie było wozownią (1890). Obydwa budynki zostały uznane za zabytkowe. Schronisko stanowi punkt wyjściowy do wycieczek na Rysy, Mięguszowiecką Przełęcz pod Chłopkiem i Szpiglasową Przełęcz.
Powyżej Morskiego Oka, w kierunku północnym znajduje się drugie duże jezioro w Dolinie Rybiego Potoku, Czarny Staw pod Rysami (Czarny Staw nad Morskim Okiem). Ponad tymi dwoma stawami wznoszą się szczyty:
od wschodu:
Siedem Granatów, Żabi Szczyt Niżni (2098 m), Żabi Mnich (2146 m), Żabia Lalka (2095 m), Niżnie Rysy (2430 m)
od południa i południowego zachodu:
Rysy (2503, w Polsce 2499 m) – najwyższy szczyt Polski, Żabi Koń (2291 m), Żabia Turnia Mięguszowiecka (2336 m), Wołowy Grzbiet, Kazalnica Mięguszowiecka (2159 m), Mięguszowiecki Szczyt Czarny (2410 m), Mięguszowiecki Szczyt Pośredni (2393 m), Mięguszowiecki Szczyt Wielki (2438 m), Cubryna (2376 m), Mnich (2070 m)
od zachodu:
Szpiglasowy Wierch (2172 m), Miedziane (2233 m), Opalony Wierch (2115 m)
Pierwsze wzmianki o Morskim Oku pochodzą z 1575 r. W 1637 r. król Władysław IV nadał prawo użytkowania pastwisk przy Morskim Oku Władysławowi Nowobilskiemu. Własnością prywatną Morskie Oko stało się w 1824. gdy dobra zakopiańskie wraz z Doliną Rybiego Potoku zakupił od władz austriackich Emanuel Homolacs a po nim Władysław Zamoyski. Od 1933 r. jest własnością państwa polskiego.
Okoliczny teren na przełomie XIX i XX wieku był przedmiotem sporu między Galicją, wchodzącą wówczas w skład austriackiej części Austro-Węgier, a Węgrami. Właściciel sąsiednich terenów po węgierskiej stronie granicy – książę Christian Hohenlohe – uzurpował sobie prawo do terenów zachodnich stoków Żabiego i okolicy Morskiego Oka. Opierał się na niedokładnych dokumentach i wręcz sfałszowanych mapach, podczas gdy Władysław Zamoyski miał na poparcie swoich praw do Morskiego Oka niepodważalne dowody historyczne i prawne. Spór jednakże ciągnął się przez kilkadziesiąt lat i wreszcie zakończył się wyrokiem sądu polubownego w Grazu, przed którym interesy Galicji i hrabiego Zamoyskiego, reprezentował Oswald Balzer. Sąd w 1902 r. przyznał Galicji prawa do spornego terytorium.
Dla turystyki Morskie Oko zostało odkryte już na początku XIX wieku. Pierwsze schronisko, które zostało zbudowane w 1836 r., spłonęło w 1865 r. Kolejne, z 1874 r., które w 1898 r. również spłonęło, pierwotnie służyło za wozownię. W 1902 r. została ukończona droga z Zakopanego – patrz Droga Oswalda Balzera.
Foto i tekst: Robert Krupiński
KOMENTARZE
Nikt nie skomentował tej treści, bądź pierwszy.
Aby skomentowac treśc musisz byc zalogowany,
zaloguj się lub
załóż konto
